Rynek pracy w Polsce

Jak podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej nawet 1,2 mln cudzoziemców jest rocznie zatrudnianych w Polsce przez około 120-140 tys. podmiotów. Wynika to z danych dotyczących wydanych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy. Od końca lutego 2022 r. sytuacja na rynku pracy w Polsce się zmieniła, ponieważ coraz więcej cudzoziemców, w tym osób z Ukrainy zaczęło ubiegać się o pracę. Zaszła konieczność zmiany przepisów i usprawnienia procesu wydawania zaświadczeń i oświadczeń.

Jakie przepisy obowiązują?

W dniu 29 lipca 2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 lipca 2022 r. w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz.U. 2022 poz. 1558, dalej: rozporządzenie).

Dlaczego wydano nowe rozporządzenie?

Doszło do wydania nowego rozporządzenia, ponieważ zmieniły się przepisy dotyczące cudzoziemców oraz promocji zatrudnienia i instytucji rynku pracy. Zaistniała potrzeba dostosowania treści aktu wykonawczego do specyfiki i działania nowych systemów teleinformatycznych wykorzystywanych w postępowaniach prowadzonych w sprawie wydawania zezwoleń na pracę. Urząd dąży do tego, aby podmioty zatrudniające składały wnioski w sposób elektroniczny. Dotychczas cała procedura i wydawanie zaświadczeń było mocno sformalizowane, długotrwałe i obciążające dla pracowników urzędów. Co więcej dotychczasowe przepisy rozporządzenia były częściowo niezgodne z ustawami.

 

---

Praca na oświadczenie – jak długo?

Rozporządzenie przede wszystkim określiło nowe wzory dokumentów, w tym dostosowało wzory oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do przepisów ustawy, które to umożliwiają pracę cudzoziemców na samym oświadczeniu aż do 24 miesięcy. Czas ten został więc wydłużony.

Kiedy można złożyć Oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi:

• Cudzoziemiec, którego dany podmiot chce zatrudnić jest obywatelem Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy;
• Okres zatrudnienia nie przekroczy 24 miesięcy;
• Prace, które będzie wykonywał cudzoziemiec nie dotyczą prac sezonowych, na które trzeba uzyskać zezwolenie.

Skorzystanie z tej procedury znacznie przyspiesza legalizację zatrudnienia cudzoziemca, ponieważ nie jest wykonywany tzw. test rynku pracy. Zwykle cała procedura w powiatowym urzędzie pracy, co do wpisania oświadczenia do ewidencji oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi przez pracodawcę trwa około7 dni. Ważne jest to, że przedsiębiorca powinien załatwić sprawę przed dopuszczeniem cudzoziemca do pracy.

 

---

Praca na zezwolenie –  jakie są typy?

Rozporządzenie wyróżnia typy zezwoleń na pracę:

• A – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba lub miejsce zamieszkania albo oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• B – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców lub będącej spółką kapitałową w organizacji albo prowadzeniu spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz, albo w związku z udzieleniem mu prokury i przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres przekraczający łącznie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy;
• C – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczy pospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego z pracodawcą zagranicznym;
• D – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest delegowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (usługa eksportowa);
• E – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę u pracodawcy zagranicznego i jest delegowany na terytorium Rzeczy pospolitej Polskiej na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym w innym celu niż wskazany w rozporządzeniu w pkt 2–4;
• S – dotyczy cudzoziemca, który wykonuje pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie działalności określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 9 ustawy na podstawie umowy z podmiotem, którego siedzi ba zorganizowanej działalności znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zezwolenie na pracę sezonową).

Co to jest test rynku pracy?

Rozporządzenie przewiduje usprawnienie procedury uzyskania informacji starosty (tzw. testu rynku pracy), poprzez skrócenie postępowania co do wydania informacji starosty gdy żaden bezrobotny nie jest chętny do pracy. Jak podaje Ministerstwo: „Test rynku pracy to procedura weryfikacji przeprowadzana przez właściwy dla siedziby (w przypadku osób fizycznych – właściwy dla miejsca stałego pobytu lub zameldowania na pobyt stały) pracodawcy powiatowy urząd pracy, sprawdzająca czy potrzeby kadrowe pracodawcy mogą być zaspokojone na lokalnym rynku pracy, w ramach rekrutacji prowadzonej przez urząd pracy.”.

 

---

Jakie wzory i wnioski przy zatrudnianiu cudzoziemców?

Rozporządzenie określa m.in.

• wzór i tryb przekazywania informacji starosty na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy;
• wykaz dokumentów, które podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi jest obowiązany dołączyć do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę albo przedstawić w trakcie postępowania administracyjnego;
• wzory wniosków o wydanie zezwolenia lub przedłużenia zezwolenia na pracę;
• wzory oświadczeń podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy o spełnieniu wymagań określonych w ustawie;
• wzory zezwoleń i przedłużeń zezwoleń, które mogą zawierać dane osobowe cudzoziemca oraz podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy;
• wzór zaświadczenia o wpisie do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej;
• wzory oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

 

* Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 18 lipca 2022 r. w sprawie zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (Dz.U. 2022 poz. 1558)